سنجش و‌ تحلیل شاخص‌های رقابت‌پذیری در کشورهای غرب آسیا با تأکید بر ایران

سطح رقابت­پذیری کشورهای جهان یکی از معیارهای مهمی است که بسیاری از متغیرهای اقتصاد خرد و کلان را در نظر می­گیرد. این شاخص در راستای حفظ بقای هر کشوری، نقش مهمی را بازی می­کند؛ در این راستا این نوشتار با هدف سنجش و تحلیل فضایی شاخص­های رقابت­پذیری (GCI) در منطقه غرب آسیا با تأکید بر کشور ایران انجام گرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی می­باشد. ابزار گردآوری اطلاعات برای بررسی شاخص­های رقابت­پذیری در قالب 12 مولفه­ اصلی و داده­های مربوط به آن­ها از گزارش (Report on GlobalCompetitiveness Index (GCI)) گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل­های آنتروپی شانون، تاپسیس، مدل ضریب پراکندگی، روش خودهمبستگی فضایی موران جهانی (Moran's I) و از نرم­افزار­Arc Gis استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد کشورهای امارت متحده عربی، رژیم اشغالگر قدس و قطر با کسب بالاترین میزان امتیاز تاپسیس در رتبه­های اول تا سوم قرار دارند و در این بین کشور ایران با میزان امتیاز تاپسیس51/0 در جایگاه هشتم و کشور یمن نیز با کمترین امتیاز در جایگاه آخر قرار گرفته است. یافته­های دیگر با استفاده از مدل ضریب پراکندگی نشان داد در بین مؤلفه­های دوازده­گانه رقابت­پذیری جهانی، بیشترین میزان نابرابری در مؤلفه کارایی بازار کار (742/0) و کمترین میزان نابرابری در مؤلفه­های نهادها و آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی (390/0) بوده است. همچنین شاخص موران در تمام مؤلفه­های دوازده­گانه رقابت­پذیری کمتر از یک می­باشد که نتیجه­ می­گیریم الگوی توزیع مولفه­ها در بین کشورهای منطقه­ غرب آسیا به صورت الگوی تصادفی (Random) و نشانگر بدون برنامه­ریزی بودن توزیع فضایی شاخص­های رقابت­پذیری است.